Aug 30, 2006

Glass music


Ρίξε στο γυαλί νεράκι.

Από τότε που υπήρξε το γυαλί, ο άνθρωπος πειραματίστηκε με αυτό καλλιτεχνικά.
Είναι εξάλλου πολύ ωραίο υλικό, ε! Το τρίβεις (κάνει ιιιινκ, πλένουμε και κανένα πιάτο), το σπας και χαίρεσαι... αααα.

Στοιχεία για γυάλινα όργανα, έχουν βρεθεί στην Ευρώπη, για άλλους πλανήτες δεν ξέρω, από το 1492. Μετά Χριστόν, φυσικά – ο Χριστούλης ως γνωστόν φορούσε γυαλιά ηλίου σαν τον Neil Young. Rayban γιατί στην Παλαιστίνη έχει πολύ αντηλιά.

Από το 1700 λοιπόν, «μουσικά γυαλιά» όπως τα έλεγαν έπαιζαν αρκετοί μουρλοί, ειδικά στις Βρετανικές αποικίες, μέχρι που το 1761, ο Βενιαμίν Φρανκλίνος που είχε γοητευτεί από τον συριχτό αυτόν ήχο εφηύρε ένα γυάλινο αρμόνιο!

Το μουσικό αυτό όργανο -σαν γυάλινα μπολάκια του παγωτού το ένα μέσα στο άλλο- παιζόταν με υγρά δαχτυλάκια και όχι μόνο αποδείχθηκε πολύ επιτυχημένο ως όργανο αλλά έγινε μάλιστα και δημοφιλές στην Ευρώπη της εποχής αφού γράφτηκαν περίπου 400 συνθέσεις γι’ αυτό από το 1700τόσο μέχρι και το 1830.
Ας μη σχολιάσω εδώ, τι σκατά κάναμε εμείς τότε στην Ελλάδα, όπως είχα διαβάσει στον Ηλία Πετρόπουλο, ξεραινόταν το σκατό στον κώλο μας όσο πολεμούσαμε την Τουρκιά στο μετερίζι για 4 αιώνες, εκεί που στην Ευρώπη γεννιούνταν οι μεγάλοι ποιητές, ζωγράφοι, μουσικοί κ.λπ. κ.λπ.

Το 1791 ο Μότζαρτ συνέθεσε και ένα Κουιντέτο για Γυάλινο Αρμόνιο ειδικά για την βιρτουόζο Marianne Kirchgässner, που όποιος το έχει ακούσει τον θερμοπαρακαλώ να στείλει καμία πληροφοριούλα μην τα σπάσω όλα (τα γυαλικά μου).



Τώρα γιατί το 1830, το γυάλινο αρμόνιο του Φρανκλίνου έπεσε στην αφάνεια, είναι ένα μυστήριο. Μήπως επειδή δεν είχε εφευρεθεί ακόμη το υγρό σαπούνι για τα πιάτα; Μήπως επειδή δεν έφτιαχνε κανείς πια μουσικά αρμόνια; Δεν ξέρω.
Έτσι, αν εξαιρέσει κανείς ένα κομμάτι με τίτλο "Die Frau ohne Schatten" που συνέθεσε ο R. Strauss το 1919, δεν ξανακούστηκε σε αυτόν τον πλανήτη νέα σύνθεση.
Όσο για τα μουσικά αρμόνια του Φρανκλίνου, το τελευταίο κατασκευάστηκε το 1945 και δεν ήταν παρά γύρω στο 1983 που ξεκίνησε ξανά η κατασκευή τους, από ερασιτέχνες και μανιακούς με τον γυάλινο ήχο.
Σημειωτέον, ότι το γυάλινο αρμόνιο (glass harmonica) δεν έχει καμία σχέση με το «ποτηρόφωνο» (κάτι σαν άρπα με ποτήρια!) (εφεύρεση του Bruno Hoffmann στη Στουτγκάρδη το 1929) για το οποίο έχουν γραφτεί και συμφωνίες.



Τι ακούμε
Δυο-κομμάτια-σε-ένα (τα ένωσα επειδή ήταν πολύ μικρά), από τον δίσκο που εικονίζεται στην αρχή του κειμένου.
Eister (Quartet for glass and strings) και ένα παραδοσιακό Ιρλανδικό νανούρισμα, ερμηνευμένα από τον Dennis James.
(κλικ 2 download)


.

27 comments:

Anonymous said...

Είδες τελικά που ακόμα και οι πιο ιταμές και αχάριστες παρατηρήσεις έχουν αποτέλεσμα?

Εύγε κορασίς μου!

alX said...

Wow!
Ομολογώ εντυπωσιασμένος. Δεν ήξερα καν για την ύπαρξη αρμόνιου από γυαλί. Η γνώση μου έφτανε στα δοχεία γεμισμένα με διάφορες ποσότητες νερού που έβγαζαν ανάλογη συχνότητα.
Ο ήχος, στο πρώτο κομμάτι ειδικά είναι απίστευτος!
Γιατί άραγε εγκαταλείφθηκαν οι συνθέσεις για αυτό το όργανο;

Mantalena Parianos said...

ARGYRH>>
:)

V>>
Απορώ κι εγώ. Και να φανταστείς ότι οι δυο συνθέτες που αναφέρω (Mozart και R Strauss της γνωστής οικογενείας-μουσικής μαφίας στη Βίεννη), ήταν από τους ΣΤΑΡ της εποχής.
Ένας ΄λόγος που μπορώ να φανταστώ είναι ότι δεν έγραφαν οι συνθέτες γι' αυτό εύκολα γιατί δεν το ήξερα και ένας άλλος ότι δεν υπήρχαν πολλοί δεξιοτέχνες.
Ένας τρίτος αυτό με το απορρυπαντικό!
:)

weirdo said...

(speechless - και από τις μουσικές και από την πληροφόρηση..)
(Amazing, manty..! - δεν το λέω, το σκέφτομαι:p)

alX said...

quoτάρω από το λινκ της Γουικιπίντια που έδωσες:

"Η δημοτικότητα του οργάνου δεν άντεξε παραπάνω από τον 18ο αιώνα, κυρίως λόγω μιας περίεργης φήμης πως η χρήση του οργάνου προκαλούσε τρέλα στους οργανοπαίχτες και τους ακροατές [...] Ο Γερμανός μουσικολόγος (;) Friedrich Rochlitz λέει πως "το αρμόνιο ερεθίζει υπερβολικά τα νεύρα, βυθίζει τον οργανοπαίχτη σε μια επίμονη κατάθλιψη και είναι μια μέθοδος που οδηγεί σε αργή αυτοκαταστροφή". [...]
Μια μοντέρνα εκδοχή των "φημολογούμενων κινδύνων" λέει πως οι μουσικοί υπέφεραν από δηλητηρίαση μολύβδου καθώς τα περισσότερα αρμόνια φτιάχνονταν (και μερικά φτιάχνονται ακόμη) από μολύβδινο γυαλί (;). Παρόλα αυτά δεν υπάρχει κάποια επιστημονική βάση στη θεωρία πως το απλό άγγιγμα μολύβδινου γυαλιού μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση..."

The plot thickens...

Anonymous said...

Απορία (διευκρινιστική):

Αυτοί που το έπαιζαν (το όργανο λέμε)είχαν και ένα μπωλάκι επιπλέον με νερό για να υγραίνουσι τα δαχτυλάκια των από καιρού εις καιρόν?
Ή μήπως η ύγρανσις επιτυγχάνετο δια της αυτο-δακτυλολειξίας?
Ρωτώ...
Αργύρης

Mantalena Parianos said...

WEIRDO>>
μουτς - δεν σε έχω ξεχάσει, θα σε πάρω τηλ.

:)

V>>
"το αρμόνιο ερεθίζει υπερβολικά τα νεύρα, βυθίζει τον οργανοπαίχτη σε μια επίμονη κατάθλιψη και είναι μια μέθοδος που οδηγεί σε αργή αυτοκαταστροφή"

-Λες γι' αυτό να έχω πάθει πλάκα με το δισκάκι αυτή την εποχή; Η αλήθεια είναι πως τελευταία έχω γίνει λιγάκι πένθιμη και αλλοπρόσαλλη. Κλαίω και γελάω με την ίδια ευκολία (συχνά συγχρόνως), καπνίζω, πάλι δεν τρώω καλά. Τελευταία ανακάλυψα πως δεν μπορώ να πιω και τα 7 ποτέ που έπινα στάνταρτ όλο το καλοκαίρι κάθε βράδυ.
Είναι νομίζω προφανές: το αρμόνιο φταίει!

ΑΡΓΥΡΗ>>
"η ύγρανσις επιτυγχάνετο δια της αυτο-δακτυλολειξίας"

-Yeah baby. Το όργανο ήταν ΜΠΡΟΣΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ: τo ίδιο έκανε και ο Michael Jackson σε κάτι παλιά του βίντεοκλιπ. Έγλυφε τα δάχτυλά του και έπιανε το πουλί του. (Μα τι γελοίο!)

Βαγγέλης Μπέκας said...

Βρήκα τρύπα κι ως ποντικός(δηλαδή νιος) μπήκα να κάνω την περατζάδα μου. Καιρό σας κρυφοκοιτώ πίσω απ τις χαραμάδες των τοίχων. ΓΕΙΑ και ΧΑΡΑ, λοιπόν!
Γυάλινα όργανα;! Απίστευτο, Mantalena, με έστειλες! Σκέψου λέει να υπήρχε πανκ group με γυάλινα όργανα. Βίαιη κίνηση, σύγκρουση, γυάλινα μουσικά θρύψαλα παντού στη σκηνή...

Mantalena Parianos said...
This comment has been removed by a blog administrator.
Mantalena Parianos said...

Όσο για το πανκ γκρουπ με τα γυάλινα όργανα, δεν θα ήταν πολύ ΑΚΡΙΒΟ να θρυψαλλιάζεις τα πάντα΄σε κάθε gig;

Mantalena Parianos said...

Mantalena Parianos said...
VITA MI BAROUAK>>
Τι σημαίνει "BArouak"?

Kαλώς όρισες και εκτός mail ;)
Καλόρίζικο το blog - το τελευταίο σου κείμενο γαμάει!

Γαμάει και η ιδέα σου με το πανκ γκρουπ από γυαλί, άνθρωπε.
Έχουμε δει την Ορχήστρα των λαχανικών (σούυυυυπερ τους είδατε στην Αθήνα;), είδα και τον Steve Turre στο Half Note να παίζει με κοχύλια (σούυυυυπερ too).
Λοιπόν, ΚΑΠΟΥ στο πατάρι (επειδή ΔΕΝ ακουγόταν), έχω ένα cd με ένα Νορβηγικό γρουπ που παίζεi με όργανα από πάγο! Τρομπέτα από πάγο, κρουστά (φυσικά), μέχρι και ένα έγχορδο έχουν φτιάξει που κάνει κλονκ κλονκ, αλλά είναι πολύ ψυχρό και πειραματτικό - ακόμη και για τα progressive γούστα μου.
Αν έχω κρατήσει κανένα trackάκι στη database του pc μου, ίσως ποστάρω. ΑΛλά του χρόνου το καλοκαίρι - να δροσιστούμε κιόλας!
:)

Anonymous said...

Είχαμε δεν είχαμε, πάλι στη συζήτηση του από κάτω ορόφου (που λες και συ) καταλήξαμε!
Εγώ λέω να το οργανώσουμε λιγάκι...
Στα πόσα comments (ανεξαρτήτως θέματος που θα ποστάρεις) θα φτάνουμε εις το πονηρόν?

Dead Disney said...

ena yo autoi oi ixoi einai gmatoi gia sample!

alX said...

Παιδιά νομίζω πως τέτοια "ακραία ακουστικά φαινόμενα" πρέπει να τα μοιράζεστε με τον υπόλοιπο κόσμο σαν κι εμένα που ζει στην άγνοια.
Τρομπέτα από πάγο; Μουσική με κοχύλια; Πανκ γκρουπ που σοδομίζουν γυάλινα όργανα;
Τι κόσμος μπαμπά...

Μανταλένα πως θα γίνει να ποστάρεις και κάνα άλλο κομμάτι από το ψδάκι που έχεις με την glass harmonica;

Βαγγέλης Μπέκας said...

Ένα βράδυ κάποιος θαμώνας καφενείου-ουζερί χόρεψε ζεμπέκικο σαν σε ταινία του Δαμιανού κι έπειτα έκατσε στην παρέα μας. Αφού λοιπόν μας ράντισε με αλκοολούχα σάλια προσπάθησε να απαντήσει στις αμπελοφιλοσοφίες μας ως εξής: «Εγώ είμαι από χωριό και δουλεύω στην αμμοβολή, δεν ξέρω πολλά. Αν όμως θέλετε τη γνώμη μου ο Μπάρ-οουζ δεν είναι καλός, ο Κέρ-ουακ είναι καλύτερος!»

Mantalena Parianos said...

ARGYRH>>
Δεν πάει με τα comments, αλλά με τη διάθεση.
Όταν χρησιμοποιείς την κατάληξη
-λειχία,
τι περιμένεις να σκεφτώ;
Το καλαμάκι του φραπέ ή κάτι πήλινο (και μαλακό μέχρι να το ψήσουμε);
:)

ΨΟΦΟ-ΝΤΙΣΝΕΫ>>
Τι γυρεύεις εσύ στα λημέρια μου, hip-hopάς άνθρωπος;

V>>
"Τρομπέτα από πάγο;"
-Ναι, λέμε. Και εντελώς αδύνατον να ακουστεί (σα να κλαίει η Bjork τα παιδιά της είναι).


"Μουσική με κοχύλια;"
-Ο Steve Turre παίζει Jazz. Χτύπα ένα google να δεις φάτσα που έχει ο Νεουρκέζος. Ούτε ένα cd του δεν έχω (σνιφ). Πάντα έβαζα άλλες προτεραιότητες. Αλλά πέρυσι που τον είδα στο Half Note έπαθα πλάκα.

"Πανκ γκρουπ που σοδομίζουν γυάλινα όργανα;"
-Ε, αυτό δεν υπάρχει. Εμείς το λέμε να το κάνουμε (αναλαμβάνω ευχαρίστως τη θέση της ντράμερ ΚΑΙ ΟΧΙ τα έξοδα).

Να ξαναβρώ το cd και να δω , ρε V... Aν κάτι αξίζει να το κάνεις, δεν αξίζει και να το παρακάνεις! Εξάλλου , το δισκάκι κυκλοφορεί και στην Ελλάδα.
;)

Vita mi Barouak>>
ΟΥΑΚ!
(Nτόναλντ Ντακ)

ΣΜΠΑΡΑΚΟΥΑΚ!
(Φέθρυ)

ΜΑΝΤΑΛΕΝΟΣΚΟΥΑΚ!
(Μανταλένα)

alX said...

Υπονοείς να το αγοράσω;
Είσαι τρελή; :Ρ

ZissisPap said...

Παίζουν και οι Stomp στον Λυκαβητό με τους τενεκέδες τους...
Εγκυκλοπαίδεια θα μας κάνεις...
Καλησπέρα :)

Mantalena Parianos said...

V>>
Τρελή είμαι, ρε συ. Αλήθεια. Αλλά αγοράζω και κανένα cd!


SIGKMOYNT_01>>
Σωστό κι αυτό.
"Βαράτε τα όργανα - βάλτε φωτιά στα τόπια" !
Ωραία ωραία
Θέλω μια μουσική που να ακούγεται σαν ςαδυε;κςνλψυ3π40΄751[ψ1φμψπ'ες
και η παρτιτούρα της να μοιάζει με μπλεγμένη μακαρονάδα.
:)

alX said...

Εάν είναι θέμα υπερβολής εντάξει τι να πω...
Υποθέτω πως το εξώφυλλο είναι αυτό στην φώτο οπότε θα το κατεβάσω από κάπου αλλού εφόσον εσύ αρνείσαι να ικανοποιήσεις την ανάγκη που δημιούργησες...

ΥΓ. Παρατήρησες ότι παρέβλεψα το πικρόχολο σχόλιο για την Bjork... Μη νομίζεις πως δεν το κατέγραψα όμως.

alX said...

Επίσης νομίζω πως βρήκα και την σύνθεση του Mozart που έλεγες.
Ονομάζεται "KV 617 Adagio and Rondo for Glass Harmonica, Flute, Oboe, Viola, and Cello in C minor" και παίζει εδώ:
http://www.mozart.at/mozarttest/dummy/index.php?id=1049
Είναι μόνο για Real Player αλλά επειδή το έχω εγκατεστημένο δε με ενδιέφερε να ψάξω παραπέρα...
Με συγχωτείτε τώρα, πρέπει να πάω να κόψω τις φλέβες μου....

Π said...

Anonymous και Mantalena: Συγνώμη που χαλάω τις σκανδαλιστικές φαντασιώσεις - η ύγρανση γίνεται με το νερό που είναι στο κάτω μέρος της κάσας του οργάνου.

bereniki said...

ah mantalenaaaaa! sou xw pei na mhn stamathseis na postareis pote? mmmmoutssss!!!
episis sumfwnw me auton pou leei oti to armonio prokalei katathlipsi... ola ta kommatia pou grafontan tote gia organ htan gia ta nekrotafia... alla m'aresounnnnn! episis enas ka8hghths mou pianistas (mou ekane armonIa) epemene na stamathsw na paizw armonio giati leei autos o hxos 8a mou katestrefe to auti... kai h ali8eia einai oti ontws den eixa kai polu kalo auti sto dictee... alla den ekana kai pote swsto practice...;)
den 3erw...den to epsa3a pote... allwste den me endiaferei POIES notes akouw... arkei na tis akouw...kai an bgainoun ki apo armonio...tote den me endiaferei tipotis!
kala polu wraia pramata akoume! 8a kanw kana research na brw ki allaaaa!
mouts
(palia polulogIasa....sorryyyy)

Mantalena Parianos said...

V>>
Δεν είπα ότι ΔΕΝ, θα κάνω ότι μπορώ, ΟΚ?
:)

Μανταλένα αγαπάει Bjork. Αστειο ήταν - αλλά το αστείο έβγαλε παγάκια όπως φαίνεται , σαν να ήμασταν στη χώρα της. :Ρ

thanx για το link. θα πάω μια βόλτα κι από εκεί. Με τι θα τις κόψεις τις φλέβες σου, να δοκιμάσω κι εγώ;
:ΡρρρΡΡρρρ

Π>>
Που το βρήκες αυτό ρε συ!
("η ύγρανση γίνεται με το νερό που είναι στο κάτω μέρος της κάσας του οργάνου")
Έχω δει πολλά όργανα - μουσικά και μη- και δεν έχω βρει ποτέ "κάσα" στο κάτω μέρος τους. Πετάλια, καλώδια, βάσεις, τρίχες κατσαρές, αλλά ΠΟΤΕ ΚΑΣΑ.


ΒΕΡΕΝΙΚΙ - ΜΠΕΤΟΒΕΝ>>
Ήξερες ότι και ο Μπαχ, όταν πρωτοέπαιξε τα Βραδεμβουργιανά κονσέρτο, σε κάτι εκκλησίες στη Γερμανία, τον ΕΔΙΩΞΑΝ ως παράφωνο;
Ο λόγος ήταν ότι οι γοτθικές εκκλησίες αυτές είχαν τόση αντήχηση, που οι αντιστικτικές μελωδίες του ακούγονταν σα γαμώ το κερτό τους - η μια νότα υπερκάλυπτε την άλλη αρκετά μέτρα μετά, με αποτέλεσμα να γίνεται χασμωδία και τρελή "διαφωνία". Αυτό, για να ξέρετε ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΕ ΤΙΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ.
Είσαι μισόκουφη από το αρμόνιο;
Εγώ από τα dj ακουστικά.
Παραγγελιά - παράδειγμα της κώφωσής μου:
-Συγνώμη; Πώς είπατε; Ορίστε; Bob Marley; Α, λυπάμαι, δεν έχω καθόλου. Όχι. Ούτε Captain Morgan έχω σήμερα.
:)

bereniki said...

hahhahahahaha
nomizw pws to problhma mas den ofeiletai sta autia...alla ston egefalo pou den brisketai ekei pou 8a eprepe na brisketai!
bre ton Bach...ti exei trabh3ei ki autos...
;) :P

alX said...

Κι εμένα η Bjork είναι η αγαπημένη γυναικεία φωνή. Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα που λένε :)
Όσο για τις φλέβες, με σπασμένο γυαλί φυσικά, να ταιριάζω με το ντεκόρ :Ρ

Anonymous said...

Koita na deis ti ma8ainei kaneis! Omologw oti oute kan eixa akousei gi'auto to pragma. Kai lene meta oti den mporeis na morfw8eis apo to Internet! :p

Mou kanei entupwsh pou sto CD kanei paragwgh h Linda Ronstadt, thn opoia latreuei o pateras mou. Koita na deis #2...

Se o,ti afora pare3hghmenous mousikous, kai o Mozart ap'o,ti exw akousei den exaire kai trelhs ektimhshs stous sugxronous tou... ton 8ewrousan kapws "pop", toutestin "laiko", an den kanw la8os...!